Κυριακή 15 Νοεμβρίου 2009

Μπαλάντα


Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο όρος μπαλάντα αναφέρεται σε δύο διαφορετικές ποιητικές μορφές: στην παραδοσιακή μπαλάντα (στα αγγλικά ballad), που είναι αφηγηματικό ποίημα λαϊκής προέλευσης και στη σταθερή μορφή ενός ποιητικού είδους (ballade) που προέρχεται από την παλαιογαλλική ποίηση.

Η γαλλική μπαλάντα (ballade)

Η μπαλάντα ήταν η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη σταθερή στιχουργική μορφή της παλαιογαλλικής ποίησης κατά τον 14ο και τον 15ο αιώνα. Αποτελείται από 28 οκτασύλλαβους στίχους που κατανέμονται σε τρεις οκτάστιχες στροφές και μια τετράστιχη (ονομάζεται envoi). Η ομοιοκαταληξία των οκτάστιχων στροφών έχει τη μορφή αβαββγβγ και της τετράστιχης βγβγ. Ο καταληκτικός στίχος κάθε στροφής είναι ο ίδιος και ονομάζεται επωδός.
Η χρήση της μορφής της μπαλάντας στη γαλλική ποίηση έφτασε στην αποκορύφωσή με το έργο του Φρανσουά Βιγιόν (15ος αιώνας) και η χρήση της περιορίστηκε στην περίοδο του νεοκλασικισμού των ποιητών της Πλειάδος (17ος αιώνας). Εκτός από τη Γαλλία, διαδόθηκε και στηνΑγγλία στην ποίηση του Τσόσερ, χωρίς όμως να επεκταθεί η χρήση της. Το είδος γνώρισε νέα ακμή την εποχή των παρνασσιστών καισυμβολιστών ποιητών.
Άλλες παραλλαγές της μπαλάντας, λιγότερο διαδεδομένες, αποτελούνται από δεκάστιχες ή δωδεκάστιχες στροφές, με envoi πέντε ή έξι στίχων. Έχουν γραφτεί επίσης διπλές μπαλάντες, με έξι οκτάστιχες ή δεκάστιχες στροφές, κάποιες φορές χωρίς envoi, και μπαλάντες μεδιπλό ρεφραίν, στις οποίες επαναλαμβάνεται και ο τέταρτος στίχος κάθε στροφής, εκτός από τον τελευταίο.
Παράδειγμα οκτάστιχης μπαλάντας με δεκασύλλαβους και ενδεκασύλλαβους στίχους του Κώστα Καρυωτάκη:
Μπαλάντα
Στους άδοξους ποιητές των αιώνων

Δεν υπάρχουν σχόλια: